17 Sep 2018

MAMÁ, MORAS LOOS PARTE II

Ho matan-been Aida hi’it Sonia tama bá uma-laran. Hala’I lailais bá dapur hodi nono bee manas. Aida tuku beibeik nia hirus-matan no matan-been sulin neineik habokon hasan. Iha sala-vizita Sonia nafatin tanis bainhira haree nia oan iha lalenok nia oin.

Bainhira haree Tudik ne’ebé latan iha meza leten Sonia foti no atu sona an, sorte Aida mai lailais no baku monu tudik iha Sonia nia liman. Ho lian maka’as Aida dehan;

“Se ó hakarak mate, nu’usá ó la mate kedas iha ne’ebá. Ó oho an iha ne’e par fó sala ba ha’u labele kuidadu ó ho di’ak ka oinsá.”

Dehan nune’e no hakuak metimetin Sonia, tanis mós nakfera iha ne’e. Aida nia liman ain mamar iha fatin.

 “Saida mak akontese ba ó Mamá nafatin simu ho liman rua tansá ó hanoin atu oho an. Husik ba ita lori hamutuk moe ne’e no ema ne’ebé mak haterus ó, nia mós tenke hatán iha justisa nia oin.”

Dadeer ne’e Aida fó hariis ho matan-been. Tansá oan ne’ebé nia kuida ho domin ne’e tenke hasoru realidade moruk ne’e. Sah loos mak nia sei dehan nia kaben João. Matan-been turuk neineik bainhira haree kanek ne’ebé nakonu iha Sonia nia isin.

Aida lakohi fanun nia oan na’in-rua ne’ebé sei ki’ik no nia lakohi atu Abia no Ania kona-ba situasaun ne’ebé mak Sonia hasoru daudaun. Bainhira hariis hotu Aida no lori Sonia ba hatoba iha kama leten no haku’ak metimetin. Iha nia laran reza;

 “Na’I fó forsa ba nia hodi bele hasoru realidade iha loron aban.”

Loro-matan aas daudaun maibé Sonia sei dukur. Aida hateke metimetin oin ho matan-been nakonu. Saida loos mak Aida sei dehan ba João bainhira nia fila mai. Sé loos mak sei lori kulpa hirak-ne’e?. Nu’udar inan Aida sei la husik Sonia hasoru realidade moruk ne’e mesamesak. 

Molok Ania, Abia no Anita hadeer. Aida solur lailais tiha vestidu ne’ebé fo’er no nakonu ho raan ne’e. Aida lakohi nia sira seluk hatene kona-ba Sonia nia kondisaun tan sei ki’ik liu atu komprende sah situasaun mak oras Sonia hasoru.

“Bom dia tia. Sonia fila ona ka seidauk?”  Anita husu ho oin ta’uk.
“Nia fila ona no hodi kalan nia toba ho ha’u.”
“Tia, nia bá tiha ne’ebé mak ha’u la haree nia ne’e.” dehan nune’e maibé matan lahakmatek hodi buka tuir Sonia.
“Nia, sei toba hela. Husik nia deskansa lai.”
“Se hanesan ne’e entaun ha’u fila bá uma lai, pois mak ha’u mai halimar fali ho tia sira iha ne’e.”
“Haree ó mós bá ona orasida ó-nia inan-aman sira buka fali ó, haree bá oin kuandu la koñese ema lalika naran sai ema nia karreta.”
“Di’ak tia.”

Dehan nune’e Anita mós bensaun daudaun Aida nia liman hodi husi lisensa fila bá nia uma. Aida foin mak hakat tama bá dapur laran Sonia hakilar ho lian maka’as.

“Husik ha’u, husik ha’u.. ó atu halo saida mai ha’u, Amá… Amá… ha’u ta’uk.’’

Aida hala'i lailais bá kuartu laran, Sonia hakuak metin hela sumasu ho oin ta’uk hateke metimetin bá odamatan. Aida hala'i lailais hakuak no hakalma Sonia.

“Ó, lalika ta’uk oan. Amá iha ne’e hela, laiha ema ida mak hata’uk ó tansá ó ta’uk loos ne’e.”

Bainhira hafodak husi nia dukur Sonia nia hahalok mós muda. Sonia barakliu tuur murón, ta’uk no gosta hakilar mesamesak. Bainhira João fila husi nia viajen servisu, nia lori kedas Sonia bá konsulta. João la simu bainhira nia oan sai vítima ba violasaun seksuál no halo keixa bá polísia.

João fó sala beibeik Aida ne’ebé la bele kuida nia oan-feto boot. Sé Aida ulun moruk no la hatán Sonia bá festa ida-ne’e sei la akontese. Família mós fó sala beibeik Aida ne’ebé halo tuir de’it saida mak Sonia hakarak.

“Saida mak akontese ó ona ba Sonia ne’e tanba ó.” João ko’alia ho lian nakdedar.
“Ha’u mós la espera ida-ne’e bele akontese ba Sonia.” Aida hatán ho matan-been.
“Ó, mak estima labarik ne’e to’o beik tiha de’it. Ha’u dehan ona lalika sosa telefone ba nia maibé ó uluk moruk, agora ó haree saida mak akontese. Ó rasik labele kontrola ó-nia ona.” 

João nia liman ain nakdedar hodi haree ba ekram telefone númeru ikus ne’ebé manda mensajen mai Sonia. João hahú deskonfia sé nia númeru mak ne’e no tansá númeru ne’e la ativa. Trauma ne’ebé Sonia hasoru halo nia sai monok hanesan mós fitun no fulan ne’ebé monok ba hahalok mane morena na’in-rua ne’e.

“João, sé ita kontinua fó sala ba malu sei la rezolve problema ona. Tuir loloos ita tenke fó liman ba malu hodi fó korajen ba Sonia. Labele fó sala beibeik labarik ne’e nia mós la espera ida-ne’e atu akontese ba nia.”

João riba telefone ba kama leten hodi hakuak metin nia oan-feto. Sentimentu hirus metin iha nia fuan tansá ida-ne’e akontese ba nia oan. Nu’udar aman sah loos mak nia sei halo hodi tulun oan ne’e. Tansá ida-ne’e akontese ba Sonia. Nia sei ki’ik demais hodi hasoru realidade moruk ne’e. Saida mak akontese iha loron aban ida-ne’e hanesan mistériu. Nafatin fiar katak Maromak sei la husik ita la’o mesak iha tempu susar nia laran. 

Díli, loron-6 fulan-Setembru tinan-2018

Tidak ada komentar:

Posting Komentar